Iedere dag leef je, kies je, handel je. Maar hoe vaak sta je stil bij de vraag: wie ben ik vandaag geweest? Niet alleen in wat je gedaan hebt of afgevinkt, maar ook in hoe je dat deed. Wie was je vandaag werkelijk als mens, in relatie tot jouw essentie, je waarden en je waarheid?
Zelfreflectie is een eenvoudige en krachtige manier om dichter bij jezelf te komen. En als je deze dagelijkse routine verbindt met schaduwwerk – een concept dat Carl Jung, de Zwitserse psychiater en psycholoog, introduceerde – ontstaat er nog meer diepte en transformatie.
Zelfreflectie als dagelijkse routine
Dagelijkse reflectie hoeft geen groot ritueel te zijn. Vijf minuten aan het einde van de dag kan al genoeg zijn om even terug te keren naar jezelf. Stel jezelf vragen als:
- Was ik vandaag trouw aan wat voor mij belangrijk is?
- Waar voelde ik verbinding met mezelf en met anderen?
- Wanneer handelde ik vanuit angst, haast of gewoonte in plaats van vanuit mijn waarden?
- In welke situaties deed ik mij anders voor dan ik werkelijk ben?
Deze korte routine maakt zichtbaar hoe je leeft in lijn met wat je echt belangrijk vindt – en waar er ruimte is om het morgen anders te doen. Zo word jij dag voor dag meer jezelf. Als je op deze manier terugkijkt op je dag, ontdek je misschien ook minder mooie kanten van jezelf. Met schaduwwerk kun je daar een plekje aan geven.
Wat het innerlijk brengt
Zelfreflectie brengt rust. Het geeft je de kans om te vertragen en te voelen waar je nu staat. Het kan confronterend zijn, maar ook bevrijdend: je hoeft niet perfect te zijn, je hoeft alleen eerlijk te zijn.
Door jezelf deze vragen te stellen, versterk je je bewustzijn. Je leert luisteren naar de stille stem die je de weg wijst naar je essentie. Het helpt je patronen te herkennen en stap voor stap te kiezen voor een leven dat klopt met wie jij bent.
Het effect in je buitenwereld
Wat je innerlijk ontdekt, blijft niet binnenskamers. Als jij bewuster leeft, verandert je manier van werken, leiden en verbinden. Je wordt duidelijker in je keuzes, zachter in je relaties en krachtiger in je leiderschap.
Voor ondernemers betekent dit dat je bedrijf meer gaat passen bij jou en je waarden. Voor iedereen betekent het dat je relaties eerlijker en je leven vervullender worden.
Schaduwwerk volgens Carl Jung
Carl Jung beschreef de schaduw als het deel van onszelf dat we liever niet zien of erkennen. Het zijn eigenschappen, emoties en impulsen die we onderdrukken omdat ze niet passen in ons zelfbeeld (of in het beeld waarvan wij denken dat anderen dat van ons zouden moeten hebben). Maar deze schaduw verdwijnt niet: hij leeft door in ons onderbewuste en beïnvloedt ons gedrag.
Schaduwwerk gaat over het onderzoeken van die verborgen kanten. Niet om ze af te wijzen, maar om ze te erkennen en te integreren. Want net als wanneer je een bal onder water probeert te duwen, komen je schaduwen op een gegeven moment toch naar boven. Wanneer je met je schaduwen gaat werken, word je completer, vrijer en krachtiger. Je leert jezelf echt kennen – ook de delen die minder zichtbaar of comfortabel zijn – en geeft jezelf ruimte om je niet langer anders voor te doen dan je bent.
Hoe je schaduwwerk kunt doen (met imaginatie)
Een manier om met je schaduw in contact te komen, is via actieve imaginatie – een methode die Jung zelf gebruikte. Dit werkt zo:
- Neem een moment van stilte en sluit je ogen.
- Roep een situatie op waarin je vandaag geraakt of getriggerd werd.
- Stel je voor dat dit gevoel of deze kant van jezelf een persoon, dier of figuur wordt.
- Ga in gesprek met deze figuur: wat wil hij of zij jou vertellen? Wat is de boodschap achter de emotie of reactie?
- Schrijf daarna kort op wat je ervaren hebt.
Op deze manier krijgt je schaduw een stem, en kun je ontdekken welke wijsheid of energie er verborgen ligt in wat je normaal wegduwt.
Reflectie en schaduwwerk samen
Dagelijkse reflectie en schaduwwerk vullen elkaar dus prachtig aan. Reflectie helpt je bewust te worden van hoe je de dag hebt geleefd in relatie tot je waarden. Schaduwwerk laat je dieper kijken naar waarom je bepaalde keuzes maakt of emoties ervaart.
Samen brengen ze je dichter bij je essentie: eerlijker, completer en vrijer. En dat heeft niet alleen innerlijk effect, maar werkt door in hoe je omgaat met anderen, hoe je leidt, en hoe je je onderneming vormgeeft.
Wat zelfreflectie en schaduwwerk je oplevert
- Meer helderheid over je waarden en hoe je daarnaar leeft.
- Inzicht in verborgen patronen die je energie kosten.
- Grotere zelfacceptatie: ook van de kanten die je liever niet ziet.
- Authentiekere verbindingen in je relaties en je werk.
- Leiderschap dat gebaseerd is op echtheid in plaats van op controle.
Een kleine oefening voor vanavond
- Kijk terug: Wat heeft me vandaag geraakt of blij gemaakt?
- Vraag door: Waar was ik niet trouw aan mijn waarden?
- Doe een korte imaginatie: geef die emotie of reactie een stem. Wat wil ze je leren?
- Schrijf één zin op die je meeneemt naar morgen.
Uitnodiging
Zelfreflectie en schaduwwerk zijn kleine gebaren met grote gevolgen. Ze brengen je dichter bij wie je werkelijk bent – niet alleen de lichte, maar ook de verborgen kanten. Vanuit die eerlijkheid ontstaat groei, rust en kracht. Wil je ontdekken hoe je dit proces kunt gebruiken om bewuster te leven en te ondernemen? Ik begeleid je graag.